NESNEL VE ÖZNEL YARGILARDA ATATÜRK!
Nesne, gerçekte varolan, doğal, fiziksel konumu tartışılmayacak kadar açık olan şey demek. Nesnellik ise herkesçe kabul edilen ya da kabul edilmesinde tartışmaya yer bırakmayacak kadar net olan yargı demek. “Sence, bence, bizce, sizce” gibi şahıs kavramlarını da aşan “herkesçe” genelliği taşıyan yargısal bütünlük demek aynı zamanda. Objeye sahip olduğu değeri biçmek, ona ait tüm bilinenleri toparlayıp bilgi haline getirmektir. Öznellik ise “sencesi, bencesi, bizcesi” bol olan kişiden kişiye değişen, doğruluğu tartışılır olan, daha çok duygusal tepkilerin işin içine girdiği yargı demek… Daha derin bir tanımlamayla zihnimizden bağımsız olan şeyi belirtme işine nesnel yargı, zihnimizde ve duygularımızda uyandırdığı çağrışımlarla belirtme işine de öznel yargı diyoruz. Aslında bu kavramlardan çok entelektüel tartışma da çıkar ama ben iyisi bunu pas geçeyim. Varoluşçuların nesnelliğyie idealistlerin öznelci yaklaşımları, pozitivistlerin akıl ve vahiy (tanrısal soyut nesne) çelişmlerini felsefe bilen arkadaşların tüketimine bırakıyorum. Olaya şimdilik dil ve anlatım konusundaki nesnel ve öznel yargılı anlatımlar açısından bakacağım. Aşağıda bazı örnekleri kolaydan zora doğru sıralıyorum:
v “Ayşe on üç yaşındadır.” Nesnel yargılı bir cümledir çünkü Ayşe’nin yaşı tartışılmaz kesin bir doğrudur.
v “Bu, taştır.” Söylenen şeyin taş olduğu tartışma kaldırmaz. Bu konuda “Hayır, bu ağaçtır.” demesi tümden felsefi bir tartışmanın konusudur. Taşın öncesi, geçirdği aşınmalar ve evrimler tartışmanın yan konularıdır.
v “Selen, kırmızı kazak giymiştir.”cümlesi nesnel yargılıdır. “Selen’in giydiği kırmızı kazak çok güzeldir.” Ve “Selen’in giydği kırmızı kazak çok çirkindir.” demek ise öznelliktir, öznel yargıdır. Kişinin beğenisine göre anlam kazanmıştır.
v “Merve’nin bir burnu, iki kulağı, bir çift göğsü, bir götü var”demek de nesnel yargıda bulunmaktır. “Merve’nin kalçalarıgeniş ya da göğüsleri iri ve birileri geniş kalça, iri meme seviyorsa bunu da “Merve’nin kalçaları ne hoş lan” diyorsa bu da öznelliktir. Hatta sadece geniş ve dolgun kalçaları ve iri memeleri var demek de öznelliktir. Kate Moss’u esas aldığınızda ondan az geniş kalçalı olanı belirtmek öznelliktir. Ama Jenna Jemason kalçalarını bilgisayarla tanışan her Türk yiğidi bilir, geniş ve dolgundur. Bu da benim öznel görüşümdür. Her Türk bilmesine rağmen bazıları daha geniş ve dolgun kalçalı olursa Jenna zayıf, tahta kadın kategorisinde kalıe.Olayı anlaşılır kılmak için Jenna üzerinden gitmek zorunda kaldım. Şimdi gelelim Atatürk konusundaki nesnel ve öznel yargılı cümlelere… Çoğunuz ilköğretim çağından geçtiniz, yüzlerce sınata tabi tutuldunuz. Binlerce ders içi ve ders dışı metinle karşılaştınız. Hiç birinde Atatürk konusu öznel yargı konusu yapılmaz. Onun hakkında belirtilmiş tüm düşüncelerin kesinlikle doğruluğu tartışılmaz, kuşkuya yer bırakılmaz. İçki, nasıl ki tüm kötülüklerin anasıdır, Atatürk de tüm iyiliklerin babasıdır. Haliyle her konuda ve her alanda örnek verilen Atatürk belki de sadece bu öznel yargı konusunda örnek olarak sunulmaz. Gariptir, “Atatürk, büyük bir önderdir ya da küçük bir önderdir, ya da uzun boyludurun karşıtı olan kısa boyludur, desek muhtemelen tüm mesleki geleceğimiz tehlikeye girer.
Atatürk;
v Gerçekçdir.
v Milliyetçidir
v Höşgörülüdür
v Saygılıdır
v Sevgilidir
v Kararlıdır
v Halkçıdır
v Devletçidir
v Devrimcidir
v İlericidir
v Sakindir
v Durüsttür
v Sakindir
v Efendi biridir
v Yalan söylemez
v İftiara atmaz
v İnsan sevgsiyle doludur
v Yemez, içmez, seks yapmaz… vs. vs. vs liste uzayıp gider. Tüm bunlar normalde kişiden kişiye göre değişen yargılardır. Ama siz bir okulda öğretmen ya da bir yayınevinde yazarsanız ya da editörseniz bu kişilik özelliklerini alıp işleyemesiniz. Aksi durumda hain olup çıkıyorsunuz. Atatürk’ün büyük bir burnu vardı da diyemezsiniz çünkü atatürk geometriye dahil bu konuya hariçtir. Eskiden 3.kişi zamiri olan "o" sözcüğü Atatürk'ün yerini almışsa mutlaka büyük yazılır ve kesme işaretiyle ayrılırdı...
Sonsuz sayıda öznel yargılı cümle oluşturabiliriz. Ama hiç biri Atatürk ile ilgili olamaz. Aksi takdirde gençliğimiz zehirlenecek, soroçu ya da Batı uşağı ya da Moskof uşağı bölücü olacaktır kaygısından hareketle Milli Eğitim Bakanlığımızın bu konudaki duyarlılığını da tebrik ediyorum!
Cengiz
