Berrin Karakaş’a İtiraz: Spor Bir Afyon Değildir

     Karakaş’ın yazısını okuyunca girişte Terry Eagleton ve Marc Perelman’ın yüzyıldır ortodoks solcularının ağızlarına sakız olmuş , “Spor da egemen sınıfların afyonudur.” klişesi beni dumura uğrattı. Eagleton’un “Azizler ve Alimler” eserinin karizması da bir anda kafamda yerle buz oldu. Bu tip genellemeleri yaptığımız an her birini destekleyecek binlerce malzeme bulabiliriz. Berrin de bu genellemeye inanmanın verdiği hazla Londra Olimpiyatlarına saydırmış haklı olarak. Gönül isterdi ki 1921 Prag, 1925 Frankfurt, 1928 Moskova, 1931 Viyana işçi oyunları gibi alternatif oyunlar bugün düzenlensin. Ama dünya artık evrensel öfkenin, entelektüel kinin çok uzağında olduğundan biz bu tip şaşalı küresel ticaret oyunlarına mecbur bırakılıyoruz. Tüm bunlar bir yana 1936 Berlin Olimpiyatlarında faşizm, dünyaya genç, güzel, süslü bir gelin; güçlü, atletik, yakışıklı, üstün erkek olarak görücüye çıkmış ve bunu başarmıştır da… Her ne kadar yarı Yahudi Helene Mayer gümüş madalya aldığında Nazi selamıyla bu kanlı düğüne çanak tutmuşsa da Jesse Owens’in altın madalya kürsüsündeki vakur duruşu Hitler’i stattan kaçırtacaktır. Daha sonra çirkin bir siyahın birinci olmasından ötürü “Amerika bundan utanç duymalıdır.”

sözlerini sarfedecektir. Ne yazık ki Berlin Olimpiyatlarından sadece 13 gün önce Katalonya’da ve Madrid’de düznlenen Halk Oyunları bir başka faşist Franco’nun önderliğinde gerçekleştirilen faşist ayaklanmayla iptal edilecekti. Binlerce sporcudan yüzlercesi uluslar arası gönüllüleri tugayına katılır, diğerleri ülkelerine döner. Ülkelerine dönenler de soruşturmalara tabi tutulup tüm karşılaşmalardan men edilirler. Kanadalı yüksek atlama şampiyonu bir kadın da cumhuriyetçi halk ordusu saflarında çarpışır.  

    Almanya Komünist Partisi Milletvekili Hans Beimler ,  Dachau toplama kampından büyük bir eylem sonrası kaçar ve İspanya iç savaşında Thälmann taburunda komutan olur. Gerçekleşmeyen olimpiyatlardan cepheye katılan sporculardan da yararlanır. Bu Barselona olimpiyatlarının yanı sıra sporun iyiyle-kötünün, çirkin ile güzelin, birinci ile sonuncunun, güçlüyle-zayıfın bir arada yürüyebileceği etkinlikler sahasına çeviren başka gelişmeler de yaşanır o yıllarda. Barça futbol takımının kulüp başkanı Josep Sunyol i Garriga Franco karşıtı politik çizginin yanı sıra sporu uluslar üstü, devletler ötesi bir kardeşlik ruhu olarak görür. Nihayet Katalonya Cumhuriyetçi Partisi’nden milletvekili de olmuştur. Vekil olduktan tam bir yıl sonra Francocu çetelerce tutuklanır, 1936 yılında kurşuna dizilir. Mezarı ancak 1990 yılında bulunacaktır. Sunyol’un yarattığı Barça futbol takımı da iç savaşın solcu tarafına yardım toplamak için 1937 yılında Meksika, ABD ve birkaç ülkeye daha seyahat eder, marçlar yapar. Yine BASK’ın özgür takımı Bilbao da Avrupa’da benzer faaliyetler yürütür. Diktatörlük dönemlerinde Barcelona'yı desteklemek Katalan olduğunu göstermenin en dikkat çeken yoludur. 2011 yılında Eduardo Galeano , Barselonalı gazetecilerden ödül aldığında şöyle diyecekti: "Bu ödülü Barça'nın 1936'da demokrasi düşmanları tarafından katledilen başkanı Josep Sunyol'un anısına adamak istiyorum.”

    Daha birçok şey söylenebilir, lakin 1978’de  Arjantin’de düzenlenen Dünya Kupasını diktatörlüğü gerekçe göstererek bu ülkeye gitmeyen birçok taraftar ve sporcuya da adamak lazımdı bu tip ödülleri. Mesela kupa töreninde FİFA protokolünü selamlamayı reddeden Hollandalı futbolculara ise bugün hala bir selam borcumuz var.

   Berrin Karakaş’a ayrıca bugün modern futbol sahalarının tam ortasına kurulan, Avrupa’nın orta yerinde küçük bir enternasyonal dünya yaratan İsveç’in Dalkurd takımını incelemesini öneririm. 1994 yılında Nusaybin’den faşist Türk devleti baskısından kaçan bir muhtarın öyküsü, en az J. Sunyol kadar bir onurun öyküsü…

   Dinin afyon olduğu yönündeki safsatayı Latin Amerikalı Kurtuluş teologları boşa çıkarmıştı, El Salvadorlu Cizvit rahipler bunun doğru olmadığını kanıtladılar. Sanırım spor da futbol da bir afyon değildir, sadece stada giderken ya da televizyon izlerken “bir maçtan daha fazlasını” görmek yetiyor öyle olmadığına… Hem ne olmuştu? 1974 yılında Sarı Fare’nin olduğu bir maçta Barça, Real Madrid’i 5-0 yenerek Franco’nun bir yıl sonraki ölümünde onun tabutuna beş çivi çakmıştı. Demokrasi İspanya’ya o maçtan sonra gelmişti. Henüz anayasa yazılmamıştı ama Barça takımı 1936 yılında öldürülen başkanları Sunyol için iyi bir maç çıkarmışlardı. 
Berrin Karkaş'ın söz konusu yazısı: http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalYazar&ArticleID=1094567&Yazar=BERRIN-KARAKAS&CategoryID=41