Orwell ve Objektif Olmak

     Orwell sanırım 1945 yılı olacak ki Observer gazetesinin muhabiri olarak Paris’e gelir. Orada Çapski adında bir Rus ile tanışır. Çapski, ülkesinde sıkı bir Stalin muhalifidir. Bu yüzden tutuklanmış, hayatını çalışma kamplarında geçirmiştir. Katin ormanı katliamından da Stalin’in kötülüğünden son anda kurtulmuş  ve Fransa’ya kaçmıştır. Çapski ülkesinde yaşadığı onca acıya ve haksızlığa rağmen Orwell’e , “Almanlar eğer 2.dünya savaşının galibi değilse bu kesinlikle Stalin’in gözü pekliği ve kararlılığı 
sayesindedir.”der. “Çünkü Almanlar Moskova önlerindeyken Stalin, Moskova’yı terk etmedi.” diye de devam eder.

        Orwell o ara “Hayvan Çiftliği” romanını yeni bitirmiş ve yayıncısına teslim etmiştir. Romanda domuz Napoleon karakterini Stalin’i esas alarak yaratmıştır. Kitabın bir bölümünde devrim yaparak Mr. Jones’i devirdikleri çiftliğe hayvanlar,  bir değirmen inşa ederler. Hayvanların düşmanları olan insanlar günün birinde bu değirmeni havaya uçururlar. Saldırı karşısında tüm hayvanlar korkmuştur. Panik halinde hepsi yere yatmıştır. İlgili bölümde o sahne şöyledir: “Güvercinler uçuştular, Napoleon da dahil bütün hayvanlar kendilerini karınüstü yere atıp yüzlerini kapadılar…” Orwell, Çapski’nin anlattıklarından sonra bu bölümü şöyle değiştirir: “Güvercinler uçuştular, Napoleon dışında bütün hayvanlar kendilerini karın üstü yere atıp yüzlerini kapadılar…”

  
Orwell, daha sonra bir yazısında, “Böylece Alman saldırısında Moskova’dan ayrılmayan Stalin’e haksızlık etmemiş oldum.”

  Bu arada Hayvan Çiftliği romanını Türkçeye çevirenlerden biri de Halide Edip Adıvar’mış, üstelik en sağlam çeviriymiş. Bu, bilgi de beni şaşırttı. Ayrıca Orwell’in bu nefis romanındaki tezi Adıvar, Batılılar gibi “komünizm karşıtı” olarak adlandırmıyormuş. “Herhangi bir rejim olabilir.” diyor çiftlik rejimi.

                       Bu yazı Hayvan Çiftliği’nin 2001 yılındaki Celal Üster çevirisinden yararlanılarak yazılmıştır.