İbrahim Kaypakkaya'nın Kürt meselesine ve Kemalizme bakışı

Bir Savaşın Hem Mağduru Hem "Haini" Olur mu?

   Bir savaş,  aynı zamanda hem mağdurunu hem de hainini ortaya çıkarabilir mi? Çatışmacı siyasal, sosyal iklimde bu tip bir soruyu cevaplamak oldukça güç. Çünkü çatışmanın beslediği siyasi ve sosyal coğrafyada, onun ikliminde büyümüş kimseler için “el üstünde tutulanlarla yer altına gömülmek istenenler”  vardır.  Çoğu kavram da buna göre şekillenmiştir,  hain-kahraman, direnişçi-itirafçı, pasif-atak  gibi… 

    İdeolojik-politik hedefleri ve örgütsel çatısı olan kurumsal bir oluşum genelde kahramanlara, direnişçilere, ataklara ihtiyaç duyar. Bu anlaşılır. Bu tip oluşumlarda “kişilik kazanmak” ancak ve ancak ömrünün sonuna kadar “bedel” ödemekle mümkündür. Gerisi kaçış, teslimiyet, ihanet diye kodlanır.  Tam da bu noktada kaçışlar, teslimiyetler, ihanetler neden zararlıdır, sorusu önem kazanır. Kolektif bir akılla bakıldığında her kaçış mutlaka geride kalanların fiziki yaşamlarına, sosyal yaşantılarına, politik ve askeri sahalarına bir miktar zarar verecektir. Kaçan ya da ayrılan öznenin içerisinde olduğu psikolojik, siyasal, sosyal şartları önemsizdir, önemsizleştirilir.  Genelde legal yapısı olan hareketler için kaçan özneyi her türlü siyasi-sosyal ve kültürel yaşantıdan uzak tutmak bir cezalandırma yöntemiyken illegal örgütlü hareketler temelde kişinin fiziki yaşamına son vererek cezalandırma yoluna giderler. Örgütlü kolektif yapı, bu kaçış ve teslimiyet durumunu ancak cezalandırmakla yükümlü görür kendisini.  Bu açıdan ayrılan öznenin yaşadığı sıkıntılar “boş levha” olarak görülür.  Boş levha aslında savaş örgütünden kaçmakla kendisini ayrıca cezalandırmıştır. Savaş örgütüne katılmakla, onun açısından “ideal, erişilmez bir yiğitlik, bir devrim için kendini feda etmeye hazır bir militan, yüksek amaçları olan bir aydın,  politik haklarını aramaktan habersiz topluluğu kılavuzlayan bir öncü” işlevleriyle yaşamını anlamlı kılmıştır, ama artık bu hedeflerin aktif bir öznesi olmaktan kendisini yoksun bırakmıştır. Kaçışın, teslimiyetin gerekçesi ne olursa olsun aklına ilk gelen “Birinin beni dinlemesi gerekir.” avunmasıdır.  Eğer onu dinleyen bir eşiti yoksa muhtemelen devletin istihbarat ve polisiye bürokrasisi için paha biçilmez bir av olur. Dizginleri kaptırdığı an travmatik etkiler onu, o yaşına kadar ayakta tutan politik ve moral değerleri yıkıcı biçimde sarsar ve yabancılaşmaya iter

   İtirafçılık:

Bir siyasi pozisyon değildir. Fiziki varlığıkorumaktan öte her açıdan negatif bir tutumdur. Bir kişinin ömrü boyunca devam ettireceği bir tutum da değildir. Daha çok devletin bir savaşın pratik sonuçlarını yeniden yorumlama, kazanım-kayıp istatistiğini kendi lehine çevirme gibi kısa vadeli bir güvenlik programının en facia faaliyetidir. İtirafçı olan kişinin ruhen ve zihnen örselenme derecesine bağlı olarak devletle olan ilişkisi boyutlanır. Fiziki yaşamayı ve cezaevinde örgüt disiplini altında olmamayı yeterli görenler için mahkemelerle işbirliği yapmak yeterliyken,  savaşın kirlilik ve acımasız düzeyine göre konfor isteyen tipler için derin güvenlik aygıtlarıyla her türlü kirli eylemi yapmak gibi anlamlandırılması zor  bir davranış halini alır.

   Derken kişilik olarak her türlü örselenen eski militan, bir savaşın nesnesi olma yolundaki değersizliğini kavrayacak, travmatik sonuçlar azalacak bir manastırda yıllanmış ruh haliyle “güvenlik papazlarına” “ Vaatlerinizden,  tatlı dilinizden bıktım.” gizli tepkisiyle daha önce kaptırdığı iki kolunu, iki bacağını kurtarma derdine düşecektir.  Sonunda bir kolu, bir bacağı eksik yarım bedenle çıkacaktır işin içinden.  Bunu başaramayanlar ise daha fazla beden, hafıza, ruh kaybına uğrayacaklardır
  Mağduriyet kısmı ise ancak özgür tartışma koşulları oluştuğunda rahatlıkla izah edilebilir. 

Kürtlerin Yeni Devrimci Durumu

    Kürt devrimi, eskilerini taklit ederek değil; gerçeğe, gerçek sosyo-politik koşullara sığınarak eski devrimlerin hayaletini çağırma yerine genelde bölgesel  insanlığın mevcut sorunlarını, özelde  Kürdistan’da yaşanan dramatik sorunları çözmede tamamlayıcı yol-yöntem ve yaklaşımlarla ruhunu bulmaya hizmet eden bir çizgiye oturmak üzere.    

   Öcalan ve PKK de artık günümüz devrimlerinin ruhunu geçmişin şiirsel anlatımından değil, gelecekten alacağı gerçeğini bir anda tartışmaya başladılar. Bunun düşman cephesinin bölgesel ittifaklarıyla, somutlaşan güç birliklerinin kuşatma, sınırlama, son kertede Kürt devrimci cephesini geri dönülemez biçimde boğma girişimlerinin önüne geçme pratikliğiyle de ilgisi vardır elbette.  Kürt toplumu devrimin sarsıcı, ama yüzeysel etkileri olan geleneksel radikalizmin sonuçlarını son 40 yıldır iliklerine kadar yaşadı. Bu devrimin dönemsel sarsıntıları miadını tamamlamıştır. Kürtler bugün için başlangıç noktalarına geri dönmüş bulunuyor.  Bir farkla ki eskisi gibi güçsüz, örgütsüz, siyasetsiz ve ordusuz değiller. Güney Kürdistan de jure  bir devletin, Batı Kürdistan de facto bir otonominin eşiğinde, Kuzey Kürdistan siyaseten özerk bir güç durumundadır.  Gerçekte, Kürtler kendilerine yeni bir politik devrimin başlangıç noktası yaratmak, yeni ciddi bir ulusal, siyasal, sosyal ve ekonomik bir sıçrama yaratmanın lokal ve evrensel koşullarını, ilişkilerini oluşturma eşiğinde bulunuyor. Önceki ulusal kurtuluş devrimlerine karşı hiçbir komplekse girmeden kendi öz yönetimlerini oluşturma hedefi asıl şimdi elzem bir görev olarak duruyor.

     AKP ile (2002 seçimleri) birlikte Türk sistemi, oligarşik yapıyla vedalaşmıştır. Bu durum defalarca çözümlenmiş, değerlendirilmiştir. Türk egemenleri iç ve dış dinamikleri son derece pragmatist yöntemlerle ve etkili kullanarak bölgesel güç olma yolunda ilerliyor. Kemalist oligarşinin yüzyılda hayal ettiği gücü AKP ve onun sosyo ekonomik bileşenleri 11 yıllık sürede yakaladılar. AKP, Türkler lehine bu muazzam gücü yaratırken daha büyük bir sıçrama için mevcut anayasaya veda etmek, silahlı Kürt hareketini tasfiye etmek gibi iki önemli hedefi henüz gerçekleştiremedi.  Aslında anayasal devrim bir anlamda silahlı Kürt hareketinin tasfiyesi ile doğrudan bağlantılı. Ama AKP yönetiminin ya da hükümetinin hesaba katmadığı asıl gerçeklik, Kürt silahlı hareketinin Kürt siyasi hareketinden bağımsız düşünülemeyeceği oldu ki 2009 yılından beri geliştirdiği askeri ve siyasi operasyonlara rağmen tasfiye hedefinin kıyısına bile varamadı. Çok daha güçlü imkanlara ve donanıma sahip bir Kürt hareketi gerçeği ortaya çıktı.  ( Batı Kürdistan sanırım bu hesaplara hiç dahil edilmedi) Son noktada AKP’li yeni Türk egemenlik sistemi Kürt hareketiyle uzlaşma dışında diğer seçeneklerin herkese kaybettireceğinin de farkına vardı. Kemalist oligarşik sisteme  dönüş tehlikesi mevcut anayasa varoldukça devam edecektir. Bu durumda AKP egemenliği Kürt hareketiyle askeri düzeyde boğuştuğu müddetçe bir kaybeden olma durumuyla karşı karşıya. Kemalistler açısından ise iki kaybeden olacaktır: AKP ve PKK…

   Solun trajik durumu:

    Tarihin bu şatafatlı sahnesinde Türkiye sol hareketleri  hala geçmiş ölülerinin 3.sınıf teori pratiğine sarılmakta, bütün ölmüş devrimci gelenekleri yeniden ruh çağırır gibi çağırmaktadırlar. Devrimci bunalım çağlarında yücelmiş kişilikleri sloganlarla, ağıtlarla, ajitasyonlarla yeni bir sosyalist-ulus devlet hedefi çerçevesinde canlandırma girişimindeler. Bu yeni dünyada yaşadıkları ilk devrimsel deneyimler belki trajedi olarak sonuçlandı, ama ikinci geleneksel radikalizmleri, devrimci ruh çağırma seansları artık komedi olmaktan öteye gidememektedir. Artık birkaç kutuplu  bir dünya, birkaç güç merkezli yeni bir Ortadoğu  gerçeği varken içiçe geçmiş siyasi pozisyonlar söz konusuyken ortaya çıkmış, çıkacak olan devasa devrimci dinamikleri sol, nostaljik parti diktatörlüklerini taçlandıran klasik devrim özlemciliğiyle  heba etmektedir.  

   Kürt siyasi hareketine birkaç eleştiri:

Öcalan ve PKK bilinçli ya da bilinçsiz, Mela Mustafa Barzani’nin bölgesel ve küresel siyasi duruma yönelik geliştirmiş olduğu uzun soluklu modern siyasi manevralarını birebir yaşamasına rağmen Kürtlerin güç birliğine dair Güney Kürdistanlı günümüz siyasi güçlerini dışlayan tutumları sanırım yeni dönemin en temel handikapı olacak Kürt siyasi hareketi için. PKK’nin, KCK’nin, BDP’nin öteden beri Kürtlerin ulusal tarih belleklerini oluştururken Barzani önderliğinde gelişen yüzyıllık Güney hareketine karşı bu derece ideolojik ve politik kayıtsızlık kabul edilemez bir kaybettiren olabilir. 

    PKK, Öcalan ve BDP’nin, Türkiye sol hareketleriyle politik ilişkilerinde sürekli 1960 ve 70’lerin ulusalcı sol teori ve pratiğe yönelik olumlayıcı tutumları ise daha geniş, daha reel bir devrimci demokrasi cephesi için tıkaç işlevini görüyordur. PKK, Öcalan ve BDP’nin soldan alacağı öğreti varsa, geçmişi olumlayacak bir teorik zenginlik varsa bu, 1970'lerde henüz 20’li yaşlardaki genç, biricik Türk komünist İbrahim Kaypakkaya’nın Kemalizm, sol, milli baskı, demokratik halk devrimi, Kürtler ve öz yönetim tezleri olabilir ki TR solundan hala bunları aşan bir entelektüel yok.

    Sonuç: Öcalan-devlet-PKK-BDP arasında süregelen barış görüşmelerine dair yürütülen ilişkilerin, günlük açıklamaların tamamı teknik konulardır. Aslolan tarihin bu yeni sayfasına eğreti kılıklarla oturmamak, tarihin bu saygı değer imkanlarını kısa çöplerin de hizmetine sunmaktır...